چسبندگی ستون فقرات یا روماتیسم ستون فقرات

اسپوندیلیت آنکیلوزان یا روماتیسم ستون فقرات (به انگلیسی: Ankylosing spondylitis)  یک بیماری التهابی مزمن است که به صورت عمده ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می‌دهد. چسبندگی ستون فقرات یا روماتیسم ستون فقرات در اثر این بیماری رخ می دهد. در این بیماری، استخوان‌های ستون فقرات در ناحیه آرتیکولار (مفصل) با یکدیگر متصل می‌شوند و منجر به خشکی و سفتی غیرطبیعی در این ناحیه می‌شود. این تغییرات می‌تواند به محدودیت حرکت و ایجاد درد و سفتی ستون فقرات منجر شود.

به طور کلی، دلایل اسپوندیلیت آنکیلوزان هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما می‌تواند به عوامل ژنتیکی و عوامل محیطی مرتبط باشد. عوامل محیطی مانند عفونت‌های قبلی، سیستم ایمنی ضعیف و عادات زندگی نامناسب ممکن است در ابتلابه  این بیماری نقش داشته باشند. همچنین، وجود عامل ژنتیکی HLA-B27 در برخی افراد نیز با افزایش خطر ابتلا به اسپوندیلیت آنکیلوزان مرتبط است.

اسپوندیلیت آنکیلوزان یک بیماری مفصلی پیشرونده، مزمن و خودایمنی که اغلب ستون فقرات و استخوان‌های لگن را درگیر می‌سازد.

علائم بیماری

علائم اصلی کمر درد است ولی بیماری می‌تواند موجب التهاب مفاصل دیگر مانند ران، زانوها و مچ پا بشود (خشکی مفاصل صبحگاهی). این بیماری می‌تواند باعث ایجاد درد در کف پا شود که با راه رفتن بدتر می‌شود. گاهی اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث درگیری چشم، قلب و ریه نیز می‌شود. HLA-B27 در ۹۰٪ بیماران وجود دارد.

کمر درد:

 کمردرد مهم‌ترین علامت اسپوندیلیت انکیلوزان است. درد ابتدا در پایین کمر احساس می‌شود و در اوایل خفیف است، ولی به‌تدریج در عرض چند ماه شدید می‌شود. درد ممکن است در پشت باسن احساس شده و به پشت ران‌ها انتشار پیدا کند. درد می‌تواند در یک طرف باسن باشد یا در دو طرف احساس شود. سرفه و زور زدن شدت درد را بیشتر کرده و استراحت آن را کمتر نمی‌کند. گاهی درد فرد بیمار را از خواب بیدار می‌کند و برعکس، حرکت و ورزش ممکن است موقتاً شدت درد را کم کند. این وضعیت برعکس کمردردهای معمولی است. درد در صبح‌ها بعد از برخاستن ار خواب بیشتر است و به‌تدریج در طول روز بهتر می‌شود.

خشکی کمر:

چسبندگی ستون فقرات یا روماتیسم ستون فقرات موجب خشکی و محدودیت در حرکات کمر که در صبح‌ها بیشتر هست می شود و این خشکی با فعالیت و در در طول روز بهتر می‌شود. به‌تدریج با جوش خوردن مهره‌ها در ستون فقرات انعطاف‌پذیری ستون مهره کم شده و بیمار نمی‌تواند خوب به جلو خم شود.

کیفوز:

 افزایش قوس ستون مهره به‌صورت کیفوز یا خم شدن به جلو از علائم بیماری در مراحل پیشرفته‌است.

تشخیص و درمان

در رادیوگرافی روبروی ستون فقرات و ناحیه خاجی-لگن حالت منحصربه‌فردی در موارد پیشرفته بیماری دیده می‌شود که در آن جسم مهره‌ها از طرفین به یکدیگر متصل شده‌اند (ستون مهره‌ای bamboo spine).

در آزمایش خون نیز در موارد حاد بیماری افزایش ESR و CRP را داریم. آنتی‌بادیHLA-B27 در خون بیش از ۹۰٪ بیماران وجود دارد.

درمان‌های جدید مانند آمپول رمیکید و سینورا تأثیر قوی در کنترل بیماری دارند. درمان با داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی، سولفاسالازین، ویتامین D و داروهای سرکوبگر ایمنی است. فیزیوتراپی نیز مفید است.

یوگا و شنا در استخر و مدیتیشن بسیار مفید هست در کاهش درد و التهاب و افزایش دامنه حرکت مفاصل.

از دست دادن امید در بیماری‌های خود ایمن و ژنتیکی اشتباه هست. پس باید سبک زندگی شاد و امیدوارانه بدون استرس از آینده بیماری در پیش گرفت. خنده روزانه و تکرار آن بسیار مفید هست. چون خنده باعث ترشح اندروفین شده و معادل مورفین هست.

با رعایت موارد بالا همزمان درمان پزشکی بیمار به راحتی زندگی روزمره عادی خود را خواهد داشت.

چه نوع فیزیوتراپی‌ها و مداخلات فیزیکی می‌تواند در درمان این بیماری مفید باشد؟

در درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان، فیزیوتراپی و مداخلات فیزیکی می‌تواند نقش مهمی در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی افراد داشته باشد. در زیر، چند روش فیزیوتراپی و مداخلات فیزیکی که در درمان این بیماری مورد استفاده قرار می‌گیرند، آورده شده است:

تمرین‌های تقویتی:

 تمرین‌های تقویتی برای تقویت عضلات پشت بدن و شکمی، کمک به حفظ نگهدارنده‌هایی که ستون فقرات را محافظت می‌کنند، می‌کنند. این تمرینات می‌توانند شامل انجام تمریناتی با فشار وزن بدن، تمرینات مقاومتی با استفاده از وزنه ها و دستگاه ، و تمرینات تقویتی خاص برای عضلات پشتی باشند.

تمرینات انعطاف‌پذیری:

در چسبندگی ستون فقرات یا روماتیسم ستون فقرات تمرینات انعطاف‌پذیری همچنین می‌توانند در بهبود و افزایش حرکت و انعطاف پذیری ستون فقرات مؤثر باشند. تمریناتی مانند خم شدن، انعطاف‌پذیری پشت و شانه‌ها، و تمرینات یوگا و پیلاتس می‌توانند به شما کمک کنند.

تمرینات هوازی:

تمرینات هوازی یا تمرینات کاردیوواسکولاری می‌توانند در بهبود استقامت قلب و عروق، افزایش سطح انرژی و بهبود عمومی وضعیت بدن کمک کنند. انواعی از تمرینات هوازی شامل پیاده‌روی، دوچرخه سواری، شنا، تردمیل و درازرس کردن می‌باشد.

تکنیک‌های درمانی:

 تکنیک‌های درمانی مانند ماساژ، مداخلات آب درمانی، گرما و سرداستفاده و درمان‌های فیزیکی دیگر ممکن است در کاهش درد و التهاب ستون فقرات مفید باشند.

ورزش ایزومتریک :

 این تکنیک به شما کمک می‌کند تا در حالت صحیح و درست دراز بکشید و نگه دارید. با استفاده از این تکنیک، عضلات پشتی را تقویت کرده و تنش و فشار روی ستون فقرات را کاهش دهید.

آیا تمرینات هوازی می‌توانند در کاهش درد و التهاب ستون فقرات مفید باشند؟

بله، تمرینات هوازی می‌توانند در کاهش درد و التهاب ستون فقرات مفید باشند. تمرینات هوازی باعث افزایش جریان خون، استقامت قلب و عروق، تقویت عضلات پشتی و افزایش انعطاف پذیری می‌شوند. این تمرینات می‌توانند بهبود کیفیت زندگی فرد را تحت تأثیر قرار داده و در کاهش درد و علائم اسپوندیلیت آنکیلوزان کمک کنند.

تمرینات هوازی می‌توانند عبارت باشند از:

پیاده‌روی:

 شروع با یک مسافت کوتاه و به تدریج افزایش آن را در طول زمان.

دوچرخه سواری:

 این تمرین به طور کلی براحتی قابل انجام است و به تقویت عضلات پشتی و افزایش استقامت کمک می‌کند.

شنا:

شنا یک فعالیت آرام و بدون ضربان قوی بر روی استخوان‌ها است که می‌تواند به کاهش درد و بهبود حالت عمومی بیمار کمک کند.

تردمیل:

 استفاده از تردمیل با سرعت مناسب و بازوهای در هنگام راه رفتن به سمت پشت و کنترل قدم برای تقویت عضلات پشتی و افزایش استقامت مفید است.

سخن پایانی

مهم است که قبل از شروع هر برنامه تمرینی یا ورزشی، با دکتر ستون فقرات مشورت کنید و مطمئن شوید که تمرینات هوازی مناسب برای شما و وضعیت خاص شما است. همچنین، بهتر است برنامه تمرینی خود را به تدریج و با راهنمایی حرفه‌ای شروع کنید تا بتوانید به طور ایمن و موثر درمان خود را انجام دهید. مهم است که پیش از شروع هر برنامه فیزیوتراپی یا تمرین، با پزشک خود مشورت کنید وبه منظور اطمینان از انتخاب مناسب ترین روش‌ها و تمرینات برای شرایط خاص شما، از راهنمایی و نظارت یک فیزیوتراپیست یا متخصص تناسب اندام استفاده کنید. آنها می‌توانند برنامه درمانی شما را بر اساس نیازهای خاصتان تنظیم و راهنمایی لازم را ارائه دهند. درمان اسپوندیلیت آنکیلوزان به منظور کاهش التهاب و تسکین درد، مداخلات فیزیکی و فیزیوتراپی، مصرف داروها و در موارد شدیدتر، درمان جراحی ممکن است مورد استفاده قرار بگیرد. با این حال، برای تشخیص و درمان دقیق این بیماری، بهتر است با متخصص ستون فقرات مشورت کنید. او می‌تواند شما را بر اساس علائم و نتایج آزمایش‌ها مورد ارزیابی قرار داده و برنامه درمانی مناسب را تعیین کند.

در کلینیک دکتر نوری درمان تخصصی توانبخشی بیماران دچار چسبندگی یا روماتیسم ستون فقرات انجام می شود .