سیاتیک

سیاتیک دردی است که در امتداد عصب سیاتیک از پایین کمر یا باسن به یک یا هر دو پا منتشر می‌شود. دیسک کمر علت شایع آن هست. عبارت دیسک کمر بصورت مصطلح به بیرون زدگی دیسک کمر اطلاق می شود. یکی از اولین گام ها در درمان سیاتیک، رسیدگی به هر علت زمینه ای مانند فتق دیسک یا تنگی کانال نخاعی می باشد. در درد سیاتیک بیماران از کمر درد شکایت دارند که معمولاً شدت کمتری نسبت به پا درد دارد. درد سیاتیک اغلب با نشستن، خم شدن و چرخیدن کمر و یا سرفه کردن بدتر می شود. دکتر ستون فقرات معمولا سیاتیک را با شرح حال و معاینه تشخیص می دهد.

سیاتیک با درد شدید و خواب‌رفتگی یا گِزگِز اندام، مورمور شدن و بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن می تواند کیفیت زندگی افراد مبتلا را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. یک تصور غلط رایج اغلب هر گونه کمردرد یا درد رادیکولر پا را به اشتباه تحت عنوان سیاتیک می نامند. سیاتیک یا رگ سیاتیک مستلزم دردی است که مستقیماً ناشی از آسیب شناسی عصب سیاتیک یا ریشه آن است.

عصب سیاتیک

عصب سیاتیک از ریشه های عصبی L4 تا S3 تشکیل شده است که به هم می پیوندند و عصب سیاتیک را تشکیل می دهند. با قطر تا 2 سانتی متر، عصب سیاتیک بزرگترین عصب بدن هست. عصب سیاتیک عملکرد حرکتی مستقیم را برای همسترینگ، ادکتورهای اندام تحتانی(عضلات به داخل برنده) و عملکرد حرکتی غیرمستقیم را برای عضلات ساق پا، عضلات قدامی ساق پا و برخی از عضلات پا را فراهم می کند. عصب سیاتیک به طور غیرمستقیم از طریق شاخه‌های انتهایی خود، حس ساق پا و همچنین کف پا را نیز تامین می‌کند.

علائم سیاتیک

علائم سیاتیک می تواند شامل موارد زیر باشد :

• درد : اکثر مردم درد سیاتیک را به عنوان سوزش یا مانند شوک الکتریکی توصیف می کنند و از آن با نام رگ سیاتیک نیز نام می برند.کمر درد همچنین اغلب به ساق پا در سمت آسیب منتشر می شود. درد معمولاً با سرفه، عطسه، خم شدن یا بلند کردن پاها به سمت بالا هنگام دراز کشیدن به پشت اتفاق می‌ افتد.
• گزگز یا سوزن سوزن شدن : این شبیه به احساسی است که وقتی پا به خواب می‌ رود، هنگامی که پای ضربدری نشسته‌ اید.
• بی حسی : این زمانی است که نمی توانید روی پوست را در نواحی آسیب دیده پشت یا ساق پا احساس کنید. این به این دلیل اتفاق می افتد که سیگنال های عصبی پای شما در رسیدن به مغز شما مشکل دارند.

سیاتیک شدید

• ضعف عضلانی : این یک علامت شدیدتر است. این بدان معنی است که سیگنال های فرمان عضلانی در رسیدن به مقصد در پشت یا پاهای شما مشکل دارند.
• بی اختیاری ادرار یا بی اختیاری مدفوع : این یک علامت بسیار شدید است. این بدان معناست که سیگنال هایی که مثانه و روده شما را کنترل می کنند به مقصد نمی رسند.

شیوع سیاتیک

علت سیاتیک

عوامل خطر سیاتیک

از آنجایی که سیاتیک ممکن است به دلایل زیادی اتفاق بیفتد، عوامل خطر بالقوه زیادی وجود دارد که شامل موارد زیر است، اما به آنها محدود نمی شود :

-داشتن آسیب فعلی یا قبلی آسیب به ستون فقرات یا کمر خطر ابتلا به سیاتیک را افزایش می دهد.

– با بالا رفتن سن، ساییدگی و پارگی طبیعی ستون فقرات می تواند منجر به گیرکردن اعصاب، فتق دیسک و سایر شرایطی شود که می تواند باعث سیاتیک شود. شرایط مرتبط با سن مانند آرتروز نیز می تواند نقش داشته باشد.

چاقی و اضافه وزن

• داشتن اضافه وزن یا چاقی، ستون فقرات شما مانند یک جرثقیل ساختمانی است وقتی که ایستاده اید. وزنی که در جلوی بدن خود حمل می کنید همان چیزی است که ستون فقرات (جرثقیل) شما باید آن را بالا ببرد. عضلات پشت شما مانند وینچ و کابل هستند که شما را به صورت عمودی می کشند. هرچه وزن بیشتری داشته باشید، عضلات پشت شما باید بیشتر کار کنند. که می تواند منجر به کشیدگی کمر، درد و سایر مشکلات شود.
• استحکام هسته ناکافی اصطلاحی است که برای عضلات پشت و شکم است. مانند قیاس جرثقیل، داشتن هسته قوی تر مانند ارتقاء اجزای جرثقیل برای تحمل بار سنگین تر است. ماهیچه های شکم شما مهم هستند زیرا به تقویت عضلات پشت شما کمک می کنند.

شغل

• مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین، خم شدن زیاد یا کار در موقعیت‌های نامناسب یا غیرعادی دارند ممکن است خطر ابتلا به مشکلات کمر را افزایش دهند. با این حال، مشاغل با نشستن طولانی مدت – به ویژه بدون حمایت مناسب از پشت – نیز ممکن است خطر ابتلا به مشکلات کمر را افزایش دهند .
• عدم استفاده از وضعیت و فرم مناسب هنگام بلند کردن اجسام، حتی اگر از نظر بدنی مناسب و فعال باشید، اگر در طول وزنه برداری، تمرینات قدرتی یا فعالیت های مشابه از فرم مناسب بدن پیروی نکنید، باز هم می توانید مستعد ابتلا به سیاتیک باشید.
• ابتلا به دیابت دیابت نوع 2 خطر نوروپاتی محیطی مرتبط با دیابت را افزایش می دهد. این به اعصاب شما آسیب می رساند، از جمله هر یک از اعصابی که می توانند باعث سیاتیک شوند یا به آن کمک کنند.
• عدم تحرک بدنی نشستن طولانی مدت و عدم فعالیت بدنی می تواند خطر سیاتیک را افزایش دهد.
• استفاده از تنباکو. استفاده از نیکوتین می تواند بر گردش خون تأثیر بگذارد و خطر درد مزمن را افزایش دهد. این شامل شرایطی مانند سیاتیک می شود.
• و علل ناشناخته

سیاتیک می تواند به دلیل هر شرایطی که عصب سیاتیک را تحت تاثیر قرار می دهد رخ دهد. همچنین ممکن است به دلیل شرایطی رخ دهد که بر روی هر یک از پنج ریشه عصب نخاعی تأثیر می گذارد که عصب سیاتیک را تشکیل می دهند.

شرایطی که می تواند باعث سیاتیک شود عبارتند از :

• فتق دیسک
• بیماری دژنراتیو دیسک
• تنگی کانال نخاعی
• تنگی سوراخ بین مهره ای
• سرخوردگی مهره یا اسپوندیلولیستزیس
• آرتروز
• صدمات و آسیب ها
• بارداری
• تومورها، کیست ها
• سندرم مخروط مدولاریس
• سندرم دم اسبی

علت های شایع

• هر شرایطی که از نظر ساختاری عصب سیاتیک را تحت تاثیر قرار دهد یا تحت فشار قرار دهد، ممکن است باعث علائم سیاتیک شود. شایع ترین علت سیاتیک فتق یا برآمدگی دیسک بین مهره ای کمر است.
• در بیماران مسن تر، تنگی ستون فقرات کمری ممکن است این علائم را نیز ایجاد کند.
• سرخوردگی مهره یا اسپوندیلولیستزیس یا ناهماهنگی نسبی یک مهره نسبت به مهره دیگر نیز ممکن است منجر به علائم سیاتیک شود.
• علاوه بر این، اسپاسم یا التهاب عضلانی کمر یا لگن ممکن است به ریشه عصب کمری یا خاجی فشار وارد کند و باعث علائم سیاتیک شود.
• توده نخاعی یا پارا نخاعی، از جمله بدخیمی، هماتوم اپیدورال(بیرون سخت شامه)، یا آبسه اپیدورال(بیرون سخت شامه) نیز ممکن است باعث اثر توده مانند و علائم سیاتیک شود.

تشخیص سیاتیک

سیاتیک یک تشخیص بالینی است، بنابراین متخصص ستون فقرات ابتدا شرح حال کامل گرفته و معاینه فیزیکی انجام می دهد.

تصویربرداری پزشکی در ابتدا ارزش کمی دارد. در صورت لزوم، گرافی ساده یا عکس رادیولوژی ستون فقرات لومبوساکرال ممکن است از نظر شکستگی یا اسپوندیلولیستزیس ارزیابی شوند. در صورت منفی بودن عکس ساده رادیولوژی، سی تی اسکن ممکن است شکستگی را ارزیابی کند.

علاوه بر این، دردی که به مدت چند هفته پایدار بوده و به مدیریت محافظه کارانه پاسخ نمی دهد باید تصویربرداری پزشکی شود. در این مورد، تصویربرداری اِم آر آی روش انتخابی است. در مواردی که نقص عصبی وجود دارد، یا مشکوک به اثر توده ای است، تصویربرداری اِم آر آی فوری استاندارد مراقبت در تعیین علت درد و رد پاتولوژی جراحی فوری است.

تست بلند کردن مستقیم پا(SLR)

بلند کردن ساق پا دارای حساسیت و ویژگی متغیر است و ممکن است بسته به علت زمینه ای وجود داشته باشد یا نباشد. تست بلند کردن مستقیم پا (SLR) یک مانور عصبی است که هنگام معاینه بیمار با درد کمر انجام می‌شود. این یک معاینه غیرفعال است که در آن بیمار ابتدا در وضعیت آرام و به پشت دراز می کشد. سپس معاینه کننده پا را از قسمت خلفی بلند می کند، در مفصل ران خم می شود و زانو را در حالت کشش کامل نگه می دارد یا ساق را صاف نگه می دارد. به طور معمول، دردی که بین تا درجه خم شدن مفصل ران ایجاد می شود و عمدتاً در پشت ایجاد می شود، احتمالاً به دلیل فتق دیسک کمر است. احساس درد و پرانتز در پا به دلیل فشردگی جانبی عصب محیطی امکان پذیر است.

تست معکوس بلند کردن مستقیم پا(SLR)

مانور دیگر تست معکوس است که شبیه تست بلند کردن پای مستقیم است اما در عوض روی پای بدون علامت انجام می‌شود. تست پای معکوس مثبت در نظر گرفته می شود اگر بیمار درد در پای علامت دار را گزارش کند

ارزیابی تشخیصی

تصویربرداری پزشکی :

اگر درد بیش از 12 هفته ادامه داشته باشد یا بیمار دچار نقایص عصبی پیشرونده شود، ممکن است از آن استفاده شود.

• فیلم های ساده ستون فقرات لومبوساکرال ممکن است شکستگی یا اسپوندیلولیستزیس را ارزیابی کنند.
• در صورت منفی بودن فیلم های ساده، سی تی اسکن بدون کنتراست ممکن است برای ارزیابی شکستگی انجام شود.
• در مواردی که نقص عصبی وجود داشته باشد یا مشکوک به اثر توده ای باشد، MRI فوری استاندارد مراقبت در تعیین علت درد و رد پاتولوژی جراحی فوری است.

نوار عصب و عضله نیز در بعضی بیماران برای بررسی سلامت عصب و عضله انجام می شود.

درمان سیاتیک

درمان سیاتیک معمولاً شامل تلاش برای کاهش درد و افزایش تحرک است. بسیاری از درمان ها کارهایی هستند که می توانید خودتان انجام دهید. اگر سیاتیک دارید که از بین نمی رود یا شدیدتر است، چندین گزینه درمانی وجود دارد. اگر مورد شما شدید است یا سایر درمان ها کمکی نمی کند، جراحی ممکن است یک گزینه باشد.

درمان سیاتیک درخانه

بسته به علت، موارد خفیف‌تر سیاتیک معمولاً با درمان در خانه بهتر می‌شوند. درد متوسط ​​تا شدید همراه با بی حسی و سوزن سوزن شدن یا ضعف عضلانی همه علائمی هستند که نیاز به مراقبت های پزشکی حرفه ای دارند. شما نباید سعی کنید خود درمانی کنید، بلکه باید به متخصص کمر درد مراجعه نمایید.

درمان سیاتیک درخانه می تواند شامل موارد زیر باشد :

سرما و گرما

• سرما، کمپرس سرد یا یخ می تواند به کاهش درد و تورم در چند روز اول پس از شروع درد سیاتیک کمک کند. برای این کار می توانید از کیسه یخ یا کیسه ای از سبزیجات یخ زده استفاده کنید (اما همیشه آنها را در یک حوله بپیچید تا از آسیب های ناشی از سرما به پوست خود جلوگیری کنید). هر بار 20 دقیقه سرد و چند بار در روز بمالید.

• گرما، پس از چند روز اول استفاده از سرما یا یخ، کمپرس گرم انجام می شود. گرما را هر بار به مدت 20 دقیقه اعمال کنید. اگر هنوز درد دارید، بین بسته های گرم و سرد تغییر دهید – هر کدام که به بهترین وجه ناراحتی شما را تسکین می دهد.
• داروهای بدون نسخه، داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) معمولاً اولین انتخاب هستند. آنها درد، تورم و التهاب را کاهش می دهند.
• کشش و فعالیت، یادگیری نحوه انجام حرکات کششی مناسب از یک مربی با تجربه کمردرد می تواند کمک بزرگی باشد. آنها همچنین ممکن است به شما کمک کنند تا به سایر تمرینات تقویتی عمومی، تقویت عضلات مرکزی و تمرینات هوازی ادامه دهید.

اگر رویکرد درمانی خودمراقبتی بعد از چند هفته کمکی نکرد، باید به دکتر ستون فقرات مراجعه نمایید.

درمان بدون جراحی سیاتیک

درمان های محافظه کارانه یک قدم بالاتر از رویکرد درمانی خود مراقبتی است. اگر خود مراقبتی مفید نبود یا اگر علائم شما به اندازه کافی شدید باشد که نیاز به مراقبت بیشتر داشته باشد، دکتر متخصص کمر درمان پیش رفته تری را ارائه دهد.

• داروها : داروهای مسکن، شل کننده های عضلانی و سایر داروها ممکن است به علائم سیاتیک کمک کنند. سایر داروها، مانند داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای و داروهای ضد تشنج نیز ممکن است در صورت داشتن درد مزمن یا مبتنی بر عصبی کمک کنند.

داروهای رایج :

• فیزیوتراپی : هدف فیزیوتراپی انجام حرکات ورزشی کمر و سیاتیک است که با کاهش فشار روی عصب، درد سیاتیک را کاهش می دهد. گزینه ها معمولا شامل تمرینات کششی یا فعالیت هایی مانند پیاده روی، شنا یا ایروبیک در آب است.

تزریق ستون فقرات

تزریقات نخاعی : تزریقاتی مانند کورتون ها ممکن است تسکین کوتاه مدت (معمولاً تا سه ماه) را فراهم کند. اینها معمولاً شامل بی حسی موضعی می شوند، بنابراین ناراحتی کمتری وجود دارد. متخصص سیاتیک می تواند بیشتر در مورد این روند به شما توضیح دهد.

درمان های تکمیلی

•  کایروپراکتیک
• درمان دستی ستون فقرات
• یوگا
• طب سوزنی
• ماساژ درمانی همچنین ممکن است به کاهش اسپاسم عضلانی که با سیاتیک رخ می دهد کمک کند.
• بیوفیدبک همچنین می تواند به شما در مدیریت درد و کاهش استرس کمک کند.

آموزش به بیمار

• برای راحتی و کاهش التهاب از بسته های گرم یا سرد استفاده کنید.
• از فعالیت های تحریک آمیز یا نشستن یا ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
• حالت مناسب ایستاده و خوب را تمرین کنید.
• برای افزایش قدرت عضلات مرکزی کمر، شکم و کف لگن حرکات ورزشی مناسب را انجام دهید.
• به آرامی ستون فقرات کمری و عضله همسترینگ را بکشید.
• در تمرینات سبک منظم مانند پیاده روی، شنا یا آب درمانی شرکت کنید.
• از تکنیک های مناسب بلند کردن اجسام سنگین استفاده کنید.

جراحی سیاتیک

پیش بینی و پیش آگهی سیاتیک

بیشتر موارد سیاتیک در کمتر از تا هفته بدون عوارض طولانی مدت برطرف می شود، حتی اگر به دنبال درمان دارویی نباشید. در موارد شدیدتر یا مواردی که نقص عصبی وجود دارد، بیمار ممکن است دوره بهبودی طولانی‌تری داشته باشد. با این حال، بهبودی هنوز عالی است. برخی از مطالعات نشان داده‌اند که وضعیت کارکردن نامناسب، افسردگی و وضعیت اجتماعی-اقتصادی ضعیف منجر به افزایش احتمال سیاتیک مزمن و عودکننده می‌شود.

سخن پایانی

کلید مدیریت سیاتیک آموزش بیمار است. علل زیادی برای سیاتیک وجود دارد و این اختلال با یک تیم بین حرفه ای به بهترین شکل مدیریت و درمان می شود. بیشتر موارد سیاتیک به بهترین شکل به صورت محافظه کارانه مدیریت و درمان می شوند. بیماران باید به کاهش وزن، ترک سیگار و انجام تمرینات ورزشی تشویق و ترغیب شوند. استراحت در رختخواب باید محدود باشد.

جراحی فقط باید زمانی انجام شود که روش های محافظه کارانه شکست خورده باشند، اما بیمار باید در مورد خطرات جراحی و عوارض احتمالی آن آموزش داده شود. در نهایت، حتی پس از جراحی، شرکت در ورزش منظم ضروری است. تجزیه و تحلیل نتایج جراحی بیماران مبتلا به سیاتیک دشوار است. به طور کلی، بیماران مبتلا به درد مزمن (بیش از ماه) در مقایسه با بیمارانی که درد حاد دارند (کمتر از ماه) نتیجه بدتری پس از جراحی دارند.