سردرد گردنی

سردرد گردنی نوعی سردرد است که از ستون فقرات گردنی منشا می گیرد. سردرد معمولاً در یک طرف سر حس می شود و اغلب با سفتی و درد گردن همراه است. این نوع سردرد می‌تواند با حرکات یا موقعیت‌های خاص گردن ایجاد شود و با فعالیت‌هایی که گردن را درگیر می‌کند، مانند خواندن یا استفاده طولانی‌مدت از کامپیوتر، تشدید می‌شود.

سردرد سرویکوژنیک یا سردرد گردنی مزمن و عود کننده است. معمولاً با کاهش دامنه حرکتی (ROM) گردن همراه است. ممکن است با میگرن، سردرد تنشی یا سایر سندرم های سردرد اشتباه گرفته شود. سردرد سرویکوژنیک نامی مترادف سردرد گردنی هست.

ویژگی سردرد گردنی

• منبع درد باید در گردن باشد و در سر یا صورت حس شود.
• شواهدی که نشان می دهد درد را می توان به گردن نسبت داد. باید یکی از موارد زیر را داشته باشد: نشان دادن علائم بالینی که دلالت بر منبع درد در گردن دارند یا از بین بردن سردرد به دنبال بلوک عصبی تشخیصی ساختار گردن.
• درد در عرض سه ماه پس از درمان موفقیت آمیز اختلال یا ضایعه ایجاد کننده برطرف می شود.

حدود 70 درصد از موارد سردرد سرویکوژنیک شامل آسیب شناسی مفصل فاست (آپوفیزیال) C2-3 است که آن را به شایع ترین عامل سردرد گرنی تبدیل می کند. منابع کمتر شایع سردرد گردنی شامل دیسک‌ های فوقانی گردنی است.

ضربه به گردن، ضربه شلاقی، کشیدگی و رگ به رگ شدن گردن یا عضلات شانه می تواند حساسیت این ناحیه را افزایش دهد. آستانه درد کمتر، بیماران را مستعد ابتلا به درد شدیدتر می کند. به همین دلیل تشخیص زودهنگام و مداخله درمانی بسیار مهم است.

شیوع سردرد گردنی

سردرد سرویکوژنیک یک سردرد مزمن نادر است که بیشتر در افراد 30 تا 44 ساله شایع است. این بیماری در مردان و زنان تقریباً یکسان بروز می کند. تصور می‌شود که سن شروع آن در اوایل 30 سالگی باشد، اما سنی که بیماران به دنبال مراقبت و تشخیص پزشکی هستندحدود 50 سالگی است. در مقایسه با سایر بیماران سردرد، این بیماران دارای حساسیت عضلات سر و صورت در سمت دردناک هستند.

علائم سردرد گردنی

بیماران معمولا از درد یک طرفه سر و صورت شکایت دارند. معمولاً کمی در زنان غالب است. توپوگرافی درد معمولاً از گردن سرچشمه می‌گیرد و به ناحیه چشمی هم گسترش می‌یابد.درد با حرکت سر افزایش می‌یابد. شدت درد متوسط ​​تا شدید است و نوسان دارد، اما آزاردهنده یا ضربان دار نیست.درد می‌تواند شبیه به سردرد های اولیه مانند سردرد تنشی یا سردرد میگرنی باشد، اگرچه بیمار کمتر از حساسیت به نور و صدا مانند سردردهای میگرنی شکایت خواهد داشت. ممکن است با کاهش دامنه حرکتی گردن و درد گردن، شانه یا بازو در همان طرف همراه باشد. بیماران شکایت خواهند کرد که درد با تریپتان، ارگوتامین یا ایندومتاسین برطرف نمی شود. علائمی مانند نور و صدا هراسی، تهوع و استفراغ چندان رایج نیستند.

تشخیص سردرد گردنی

تصویربرداری از ستون فقرات گردنی به اندازه کافی برای تشخیص سردرد سرویکوژنیک حساس نیست. هیچ ناهنجاری رادیولوژیک خاصی در تصویربرداری پزشکی یافت نمی شود.

تصویربرداری مانند ام آر آی(MRI)، سی تی اسکن(CT) و/یا CT میلوگرافی ممکن است برای کمک به رد ناهنجاری‌های کیاری، ارزیابی آسیب‌شناسی ریشه عصبی، یا شناسایی آسیب‌شناسی نخاع (مانند آرتروپاتی فاست نامتقارن یا تغییرات روماتوئیدی در اطراف) تجویز شود.

معیارهای تشخیصی طبقه بندی بین المللی سر درد(ICHD) برای سردرد گردنی عبارتند از:
– شواهد بالینی و/یا تصویربرداری از اختلال یا ضایعه در ستون فقرات گردنی یا بافت نرم گردن که باعث سر درد می شود.
– شواهدی مبنی بر اینکه اختلال ستون فقرات گردنی باعث سر درد می شود که حداقل با دو مورد از موارد زیر نشان داده می شود:
1. سردرد تقریباً همزمان با ظاهر شدن اختلال یا ضایعه گردن شروع شود.
2. سردرد با بهبود اختلال گردن بهبود می یابد.
3. دامنه حرکت گردن کاهش یافته و سردرد توسط حرکات و مانورهای خاص به شدت بدتر می‌شود.
4. سر درد پس از بلوک عصبی خاص در گردن از بین می رود.

5.سردرد را نمی توان با هیچ تشخیص پزشکی دیگری در طبقه بندی بین المللی اختلالات سردرد توضیح داد.

به عبارت ساده تر، سردرد سرویکوژنیک نوعی سر درد است که به دلیل مشکلاتی در گردن و ستون فقرات ایجاد می شود. تشخیص بر اساس معیارهای خاصی است که سردرد را به مشکلات گردن مرتبط می کند و سایر علل احتمالی را رد می کند.

بلوک های بی حسی تشخیصی گاهی اوقات می توانند برای تایید تشخیص استفاده شوند، اما نیاز به مهارت های تخصصی دکتر ستون فقرات دارد و البته به طور معمول انجام نمی شوند.

درمان سردرد گردنی

فیزیوتراپی اولین خط درمان محسوب می شود. درمان دستی و ورزشی درمانی در درمان سردرد سرویکوژنیک موثر است. با این حال، فیزیوتراپی در ابتدا ممکن است سردرد را بدتر کند. بنابراین، درمان باید به آرامی پیشرفت کند تا شامل کشش ملایم عضلات و کشش دستی ستون فقرات گردنی باشد.

بلوک عصبی برای تسکین موقت درد نیز ممکن است تحمل بیمار را برای فیزیوتراپی افزایش دهد. درمان دارویی، از جمله پرگابالین، دولوکستین و گاباپنتین، پاسخ های متغیری دارد.

درمان مداخله ای 

گزینه دیگر برای درمان سردرد سرویکوژنیک درمان مداخله ای است که بسته به علت سردرد متفاوت است. به عنوان مثال، تزریق داخل مفصلی مفصل آتلانتواکسیال جانبی می تواند برای تشخیص و درمان این بیماری مفید باشد که علت آن آرتروز یا پس از ضربه باشد.

علت دیگر سردرد سرویکوژنیک آرتریت مفصل فاست C2-3 است که توسط شاخه سطحی عصب C3 به نام عصب اکسیپیتال سوم عصب دهی می شود. این پس از ضربه شلاقی ناشی از یک تصادف موتوری دیده می شود. تزریق به مفصل فاست درد را کاهش می دهد. بلوک سوم عصب پس سری باعث تسکین موقت سردرد گردنی می شود، در حالی که فرسایش رادیوفرکانسی می تواند برای تسکین درد طولانی مدت استفاده شود. جراحی فقط به عنوان آخرین راه حل انجام می شود .

تزریق ستون فقرات

شواهدی وجود دارد که نشان می دهد تزریق استروئید اپیدورال ستون فقرات گردنی مزایایی در درمان درد در سردرد سرویکوژنیک دارد.

تزریق استروئید اپیدورال گردن با رویکرد سوزن بین لایه ای در فضای اپیدورال C7-T1 یا C6-7 در مقایسه با سایر روش های مداخله ای ستون فقرات گردنی نسبتاً ایمن است.

درمان هایی مانند کوبلاسیون(استفاده از جریان الکتریکی بافرکانس رادیویی با دمای پایین و محلول نمکی برای برداشتن ملایم و دقیق بافت های مشکل دار) و نورومدولاسیون(تغییر در قدرت سیناپسی یا خواص سلولی که قادر به تنظیم یا حتی تغییر عملکرد شبکه عصبی است) به مطالعات بیشتری برای تایید نیاز دارند.

عوارض

سردردهای سرویکوژنیک می توانند ناتوان کننده شوند مگر اینکه به درستی درمان شوند. در برخی موارد، این بیماری می تواند مزمن یا عود کننده شود. بیمار باید برای تشخیص و درمان در این موارد باید توسط متخصص ستون فقرات ویزیت و ارزیابی شود.

سخن پایانی

متأسفانه سردردهای سرویکوژنیک تمایل به عود دارند و می توانند به طور قابل توجهی بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارند. بنابراین، برخی از بیماران ممکن است از درمان شناختی رفتاری همزمان نیز بهره مند شوند.