انواع آرتروز

آرتروز تخریب غضروف پوشاننده مفاصل است و انواع آرتروز بر اساس وجود یا عدم وجود یک علت شناخته شده به نوع اولیه یا ثانویه طبقه بندی می‌شود. استئوآرتریت شایع ترین شکل آرتریت است، و می تواند هر مفصلی را درگیر کند، اما اغلب دست ها، زانوها، لگن، گردن و کمر را درگیر می کند. آرتروز را می توان بر اساس محل ایجاد و درد نیز طبقه بندی کرد. کلمات استئوآرتریت و آرتروز معادل و مترادف هم هستند.

انواع آرتروز

دو نوع اصلی استئوآرتریت یا آرتروز

دو نوع اصلی استئوآرتریت بر اساس علت آن نوع اولیه و ثانویه است. استئوآرتریت اولیه بدون هیچ دلیل زمینه ای واضحی ایجاد می شود، اما با عواملی مانند سن، چاقی، آسیب مفاصل و غیره مرتبط است. استئوآرتریت ثانویه به دلیل یک بیماری یا آسیب زمینه ای ایجاد می شود که مفصل را تحت تأثیر قرار می دهد.

آرتروز اولیه شایع ترین شکل استئوآرتریت است و در درجه اول به “ساییدگی” طبیعی در مفاصل نسبت داده می شود که در طول زمان رخ می دهد و معمولاً با افزایش سن همراه است. هر چه فرد طولانی‌تر از مفاصل خود استفاده کند، احتمال ابتلا به این شکل از استئوآرتریت افزایش می‌یابد و سن به مهم‌ترین عامل خطر برای استئوآرتریت اولیه تبدیل می‌شود. به طور کلی، آرتروز اولیه در حدود سن 55 یا 60 سالگی شروع می شود و می تواند مفاصل خاص یا مفاصل متعدد را تحت تاثیر قرار دهد.
در مقابل، آرتروز ثانویه ناشی از شرایط مختلفی است که غضروف را تغییر می دهند، مانند ضربه، مشکلات مادرزادی مفصل، اختلالات متابولیک، عفونت ها و بیماری هایی مانند آرتریت روماتوئید و نقرس. این نوع استئوآرتریت در افراد جوان تر، حدود 45 تا 50 سال رخ می دهد.

 انواع آرتروز نسبت به محل ایجاد و درد آن 

آرتروز زانو (Osteoarthritis of the knee):

این نوع آرتروز در مفصل زانو ایجاد می شود و ممکن است به دلیل فرسایش طبیعی مفصل یا به علت آسیب درونی یا خارجی رخ دهد. علائم شایع آرتروز زانو شامل درد، تورم، سفتی و محدودیت حرکت مفصل زانو می باشد. زانو شایعترین مفصلی هست که دچار آرتروز می شود.

آرتروز هیپ (Osteoarthritis of the hip):

در این نوع آرتروز، مفصل هیپ (مفصل ران و لگن) تحت تأثیر قرار می گیرد. آرتروز هیپ ممکن است به دلیل فرسایش طبیعی مفصل یا بعد از صدمات و آسیب های مختلف ایجاد شود. علائم شامل درد در ناحیه هیپ، سختی در حرکت و محدودیت قابل توجهی است.

آرتروز دست (Osteoarthritis of the hand):در این نوع آرتروز، مفاصل دست و انگشتان تحت تأثیر قرار می گیرند. آرتروز دست ممکن است به دلیل فرسایش طبیعی مفاصل یا به علت آسیب های مکانیکی، مانند ضربه ها و تکراری بودن حرکات دست، رخ دهد. درد، تورم، سفتی و تغییر شکل مفاصل دست علائم شایع در آرتروز دست هستند.

آرتروز آرنج (Osteoarthritis of the elbow):

در این نوع آرتروز، مفصل آرنج تحت تأثیر قرار می گیرد. آرتروز آرنج ممکن است ناشی از فرسایش طبیعی مفصل یا به علت آسیب های مکانیکی مانند ضربه، استفاده بیش از حد و تکراری از مفصل آرنج باشد. درد، سفتی و محدودیت در حرکت آرنج علائم شایع در این نوع آرتروز هستند.

آرتروز ستون فقرات (Osteoarthritis of the spine):

در این نوع آرتروز، مفاصل بین استخوان های ستون فقرات تحت تأثیر قرار می گیرند. آرتروز ستون فقرات ممکن است به دلیل فرسایش طبیعی مفاصل ناشی از پیری و فعالیت های روزمره یا به علت عوامل مانند آسیب های صدمه‌ای، عفونت یا التهابات مزمنی که به مفاصل ستون فقرات تأثیر می‌گذارند، رخ دهد. علائم شامل درد در مناطق مختلف ستون فقرات، سفتی، محدودیت حرکت و ممکن است فشار بر عصب ها و احساس خم شدن شکمی باشد.

علائم آرتروز

نشانه های آرتروز می‌تواند بین افراد مختلف و در تکامل بیماری متفاوت باشد. اما در کل، برخی از علائم شایع آرتروز عبارتند از:

درد:

درد ممکن است به صورت مزمن یا تشدید شونده در مفصل متأثر احساس شود. این درد معمولاً در طول روز بدتر می شود و ممکن است در زمان استراحت کاهش یابد.

سفتی و محدودیت حرکت:

مفصل مبتلا به آرتروز ممکن است سفت و غیرانعطاف پذیر شود. این مسئله می‌تواند منجر به محدودیت حرکت در مفصل شود و فعالیت‌های روزمره را مشکل کند.

تورم:

ممکن است در مفصل آرتروز تورم و التهاب رخ دهد. این تورم معمولاً به علت تجمع مایع مفصلی و التهاب درونی است.

صداهای مفصل در آرتروز :

در برخی موارد، ممکن است هنگام حرکت مفصل مبتلا به آرتروز صداهای خراشیدن، خشخشه یا شلی شنیده شود. این صداها معمولاً نشانگر فرسایش درونی مفصل هستند.

تغییر شکل مفصل:

در برخی موارد پیشرفته تر آرتروز، مفصل ممکن است تغییر شکل دهد. این تغییرات شکل می توانند شامل تورم دائمی، خم شدن مفصل یا تغییر در قوس مفصل باشند.

سختی در انجام فعالیت‌های روزمره:

آرتروز می‌تواند منجر به سختی در انجام فعالیت‌های روزمره مانند خم شدن، خارج شدن از صندلی، پیاده روی یا حمل و نقل شود.

دلایل آرتروز

آرتروز یک بیماری مشترک است و علل آن هنوز به طور کامل مشخص نشده‌اند. با این حال، عوامل زیر می‌توانند نقشی در ایجاد آرتروز داشته باشند:

پیری:

با پیشرفت سن، درونیابی و بازسازی طبیعی مفاصل کاهش می‌یابد و مفاصل به شکلی طبیعی ترسیم نمی‌شوند. این مسئله می‌تواند منجر به فرسایش و آسیب در مفاصل شود.

ژنتیک:

وجود عوامل ژنتیکی می‌تواند احتمال ابتلا به آرتروز را افزایش دهد. برخی از افراد می‌توانند به دلیل وراثتی بیشتر در معرض خطر بروز آرتروز قرار بگیرند.

آسیب مکانیکی:

آسیب های مکانیکی به مفاصل ناشی از فعالیت های روزمره، ورزش یا صدمات جسمی می‌توانند به آرتروز منجر شوند. مثلاً، ضربه‌ها، سقوط‌ها، ورزش‌های سنگین، استفاده بیش از حد از مفاصل و فعالیت‌های تکراری می‌توانند به فرسایش و آسیب در مفاصل منجر شوند.

چاقی:

چاقی می‌تواند فشار اضافی روی مفاصل ایجاد کند و به فرسایش و آسیب در مفاصل منجر شود، به خصوص در مفاصل زانو و استخوان های مچ پا.

عوامل محیطی:

برخی عوامل محیطی مانند آلودگی هوا، مواد شیمیایی، عفونت و التهابات مفصلی می‌توانند به آرتروز مرتبط باشند.

بیماری های مرتبط:

برخی بیماری های مرتبط مانند التهاب مفاصل، روماتوئید آرتریت و جوانه‌ای های مفصلی نیز می‌توانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.

راهکارهایی جهت جلوگیری از ایجاد آرتروز

در  ادامه مبحث انواع آرتروز نسبت به محل درد و ایجاد آن برخی راهکارهایی که می‌توانند به جلوگیری از ایجاد آرتروز کمک کنند و در حفظ سلامت مفاصل موثر باشند عبارتند از:

وزن مناسب:

حفظ وزن سالم و کاهش چاقی می‌تواند فشار اضافی روی مفاصل را کاهش داده و خطر ابتلا به آرتروز را کاهش دهد. رعایت یک رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی منظم می‌تواند در دستیابی به وزن مناسب کمک کند.

ورزش منظم:

انجام ورزش‌های مناسب و منظم می‌تواند عضلات را قوی کند و استقامت مفاصل را افزایش دهد. ورزش‌هایی مانند شنا، دوچرخه سواری، پیاده روی و تمرینات تقویتی عضلات می‌توانند به حفظ سلامت مفاصل کمک کنند.

حفاظت در برابر آسیب:

در فعالیت‌های روزمره و ورزشی، رعایت اصول حفاظت از مفاصل می‌تواند به جلوگیری از آسیب و فرسایش مفاصل کمک کند. استفاده از وسایل حمایتی مانند دستگاه‌های محافظ مفاصل و استفاده صحیح از تکنیک‌های حرکتی می‌تواند مفاصل را محافظت کند.

استراحت و آرامش:

تعداد کافی استراحت و آرامش به مفاصل کمک می‌کند تا بهبود و بازسازی کنند. از زمان به طور منظم استراحت کنید و فعالیت‌های خسته کننده را تعدیل کنید.

رژیم غذایی سالم:

تغذیه مناسب و متنوع با مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین‌ها، مواد معدنی و آنتی‌اکسیدان‌ها می‌تواند به سلامتی مفاصل کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از امگا-3 مانند ماهی، روغن زیتون و پرتقال نیز می‌تواند خواص ضد التهابی داشته باشد.

نگهداری از مفاصل:

مراقبت و نگهداری مناسب از مفاصل می‌تواند در جلوگیری از آسیب و فرسایش کمک کند. رعایت حالت صحیح بدن در حین خواب، استفاده از ابزارهای صحیح در فعالیت‌های روزمره و مراجعه به پزشک در صورت وجود علائم ناراحتی می‌تواند به حفظ سلامت مفاصل کمک کنند.

سخن پایانی

انواع آرتروز و مشکلات مرتبط با آنها، شرایط و بیماری های مزمن هستند که در صورت عدم درمان و کنترل مناسب منجر به عوارض می شوند مانند ایجاد پای پرانتزی در زانوها بدلیل آرتروز. لذا کنترل و درمان به موقع آرتروز لازم و ضروری هست.