فتق دیسک کمر

فتق دیسک کمر یکی از علل شایع کمردرد است. به علت شرایط زندگی مدرن امروزی اکثر کارها پشت میزی و به صورت نشسته انجام می شود و همین امر برای شما عزیزان کمر درد را به دنبال دارد. کمر درد یک درد ناخوشایند می باشد. هنگامی که درد کمر شروع می شود شما را از ادامه کارهایتان باز می دارد. در این شرایط افراد معمولا دنبال بهترین دکتر کمر و بهترین درمان می گردند تا بهترین درمان دیسک را انجام دهند. ما در ادامه مطلب بیرون زدگی دیسک کمر را بیشتر توضیح می دهیم.

ساختار دیسک و وظایف مهم آن در بدن چیست؟

دیسک دربدن از هسته دیسک و حلقه دور هسته تشکیل شده است. دیسک بین مهره های ستون فقرات قرار دارد و همانند یک بالشتک می باشد و همه فشارهای وارد شده بر ستون مهره ها را جذب می کند. پس نتیجه می گیریم اون دیسک های بین مهره های ستون فقرات همانند یک کمک فنر، هر ضربه وارد شده را خنثی می کند در واقع بادیگارد مهره های بدن است.

یک دیسک سالم زمانیکه تحت فشار نباشد حالت کروی دارد و اما در اثر فشار وارده بر روی دیسک پهن می شود و حالت تخم مرغی پیدا می کند. دیسک های پایین کمر به علت آنکه بیشتر مورد استفاده هستند، از ضخامت بیشتری نسبت به دیسک های فقرات بالای کمر برخوردار هستند. در  ادامه مطالب به وظایف دیسک های بین مهره ای نیز می پردازیم.

برای آنکه حرکات در بین مهره به سهولت انجام شود به سه صورت اصلی می باشد. خم شدن (فلکسیون) صاف شدن (اکسانسیون)و درآخر چرخشی(روتاسیون) انجام می گیرد که همین حرکت چرخشی به جلو و یا طرفین نیز در بر می گیرد. خاصیت ارتجاعی دیسک بین مهره ای به دو عامل بستگی دارد.

یک سالم بودن حلقه فیبری و دیگر آب کافی در هسته مرکزی می باشد. در اینجاست که با یک حرکت نا بهنجار و یا بلند کردن اجسام سنگین به این ناحیه آسیب وارد می شود و باعث فتق دیسک بین مهره ای و ایجاد درد می شود. محیط درد رخ داده در پشت کمر و یا چپ و راست بدن را درگیر می کند. یک پا و یا هر دو پا درد قالب می شود ولی اکثر اوقات در همان طرف از بدن که فتق ایجاد شده درد متمرکز تر است به این حالت پارگی دیسک نیز گفته می شود.

عوامل ایجاد کمر درد چیست؟

هنگامیکه به مرور زمان ماده ژلاتینی، در اثر موارد مختلف به هم ساییده شوند به دنبال آن از دست رفتگی قوام ماده ژلاتینی و فرسوده شدن را به همراه دارد. درد کمر به صورت یکباره به سراغ شخص نمی آید بلکه در گذر زمان و با کارهای که بر سر این کمر بی زبان می آوریم صدایش در می آید و تازه شما متوجه می شوید که چه کارهای کرده اید که این بلا را بر سر کمر خود آورده اید. با بزرگ تر شدن شکم در اثر فعالیت نکردن و زایمان دراکثر خانم ها درد کمر شایع تر می باشد.

 بروز آرتروز با بالا رفتن سن بر کمر شما و ایجاد درد در آن دخیل است. همان طورکه اطلاع دارید نقش شکم بر روی ستون مهره ها حائز اهمیت می باشد و در صورت تضعیف عضلات شکم فشار اصلی بر روی مهره های کمر می افتد و باعث درد کمر نیز می شوند. گاهی اوقات کمر درد ایجاد شده را با انجام حرکات کششی و نرمشی به کلی رفع و رجوع می کنند و احتیاجی به هزینه های گزاف عکس گرفتن از کمر ندارند حتی زمانی که به پزشک مراجعه میکنید بهترین جراح دیسک کمر در تهران به شما توصیه میکند مدتی استراحت کنید تا درد ناشی از حرکات کششی یا ورزش بهبود یابند.

علائم فتق دیسک کمر چیست؟

همان درد معروف که شاید برای شما نیز اتفاق افتاده باشد درد سیاتیک است که علامت و هشدار ایجاد دیسک کمر می باشد. به دردی که ازکمرشخص شروع و همانند یک نواری به یک و یا هر دو پا ادامه می یابد، سیاتیک گفته می شود. سیاتیک یک بیماری تلقی نمی شود بلکه یک زنگ هشداراست. در اثر افزایش سن که به 40 سالگی می رسد و شیوه زندگی افراد درطول عمرشان در از دست دادن مایع داخل دیسک کمر اثر می گذارند.

دیسکی که خاصیت ارتجاعی خودش را دراثر موارد ذکر شده از دست می دهد با یک تلنگر همانند: بلند کردن شی سنگین و حتی حرکتی نامناسب به صورت خود به خود بیرون می زند و به دنبال آن شما با درد ایجاد شده دست و پنجه نرم می کنید. فتق دیسک کمر اعصاب مجاور تحریک می کند و باعث ایجاد درد و بی حس در دست و پا می شوند. بیشتر موارد دیده شده فتق دیسک کمر در سنین 35 تا 50 سال می باشد.

دیسک کمر بدون علامت

فتق دیسک کمر همیشه با بروز علائم نیست و با گرفتن عکس تازه تشخیص داده می شود. بیشترین درد که از سوی مریض بیان می شود در ناحیه ران، ساق و باسن است. بهترین متخصص ستون فقرات در تهران با شرح حالی که بیمار می دهد و علائم ایجاد شده تشخیص می دهد که به کدامین مهره آسیب وارد شده است. بارزترین علائم دیسک کمرکه از سوی بیمار بیان می شود می توان به اولین آن که درد در پا می باشد شروع کرد.

با توجه به آسیب وارد شده به مهره های ستون فقرات درد متفاوت می باشد. اگر هنگام خندیدن و عطسه درد را احساس کنید یعنی اینکه فتق دیسک در مهره های گردنی ایجاد شده است و اگر درد در ران، ساق و ران احساس شود، فتق دیسک در مهره های پایین کمر رخ داده است.

بی حس و حس سوزن سوزن، دومین علائم بروز و زنگ هشدار فتق دسیک کمر است.  علائم نواحی مختلف با توجه به آسیب وارد است. فتق دیسک بین مهره ای به علت آنکه به اعصاب نزدیک خود فشار و تحریک وارد می کند با گزگزشدن و بی حسی خود را نشان می دهند. ضعف دیگر علائم فتق دسیک کمر است. عضلاتی که توسط اعصاب که تحت تاثیر می باشند ضعیف می شوند و همین امر به فرد توانایی ایستادن و بلند شدن را نمی دهند. بهتر است در اینگونه مواقع به متخصص کمردرد در تهران مراجه شود.

درمان فتق دیسک کمر

اصول کلی

• پیاده روی
•  ورزش
• کنترل درد
• حفظ وزن سالم

فعالیت ها را برای 2 تا 3 روز محدود کنید. پیاده روی در حد تحمل ‏همراه با یک ضد التهاب مانند ایبوپروفن توصیه می شود، البته اگر ‏برای بیمار منع مصرف ندارد. استراحت مطلق توصیه نمی شود. ‏

توانبخشی کلید درمان اکثر بیماران است، نتایج به عوامل زیادی بستگی دارد اما کسانی که در ورزش منظم شرکت می‌کنند و اضافه وزن خود را کم می‌کنند نتایج بهتری از درمان می گیرند.

درمان بدون جراحی فتق دیسک کمر

درمان اولیه فتق دیسک معمولا محافظه کارانه و بدون جراحی است. بهترین دکتر ستون فقرات ممکن است به بیمار توصیه کند که سطح فعالیت کم و بدون درد را برای چند روز تا چند هفته حفظ کند. این به کاهش التهاب کمک می کند. استراحت مطلق توصیه نمی شود.

رادیکولوپاتی های حاد گردنی و کمری ناشی از بیرون زدگی و فتق دیسک عمدتاً با درمان های غیر جراحی درمان می شوند.

اگر درد فقط خفیف تا متوسط باشد‏ فتق دیسک اغلب با داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی درمان می شود. تزریق استروئید اپیدورال ممکن است با استفاده از یک سوزن نخاعی تحت هدایت اشعه ایکس برای هدایت دارو به سطح دقیق فتق دیسک انجام می شود.

متخصص دیسک ممکن است توانبخشی و فیزیوتراپی را توصیه کند. این درمان ممکن است شامل کشش لگن، ماساژ ملایم، سرما و گرما درمانی، اولتراسوند، لیزر درمانی و تحریک الکتریکی عضلات و تمرینات کششی باشد.

تزریق اپیدورال و بلوک های انتخابی ریشه عصبی روش های خط دوم هستند. اینها روشهای خوبی برای مدیریت درد ناتوان کننده هستند.

دارو برای بیرون فتق دیسک کمر

داروهای ضد ‏التهابی غیر استروئیدی(NSAID)

اگر درد فقط خفیف تا متوسط باشد‏ اغلب با داروهای ضد ‏التهابی غیر استروئیدی(NSAID)درمان می شود. مطالعات و شواهد قوی نشان می دهد که تجوبز این داروها در فواصل منظم باعث تسکین درد برای کمردرد حاد و مزمن می شوند.

شل کننده های عضلانی

• بنزودیازپین ها ضد اسپاسم هم هستند. بر اساس تحقیقات این دسته از داروها در بهترین حالت برای تسکین کوتاه مدت کمردرد حاد و مزمن موثر هستند.
• مکانیسم اثر متوکاربامول ناشناخته است، اما مکانیسم اثر آن می تواند در نتیجه اثر بر روی سیستم عصبی مرکزی باشد. مطالعات متعدد نشان می دهد که این دارو برای بیماران مبتلا به کمر حاد موثر هست.

مطالعات در مورد باکلوفن نشان می دهد که این دارو برای تسکین درد کوتاه مدت در افراد مبتلا به کمردرد حاد موثر است.

داروهای ضد افسردگی

داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای یک درمان موثر برای بسیاری از شرایط دردناک مانند نوروپاتی دیابتی، نورالژی پس از تبخال، فیبرومیالژیا و سردرد هستند. مطالعه کافی وجود ندارد تا نشان دهد که آیا آنها برای درمان کمردرد حاد موثر هستند یا خیر.

دولوکستین، یک مهارکننده بازجذب نوراپی نفرین سروتونین، در کاهش درد و افزایش عملکرد در کمردرد مزمن موثر است.

داروهای اپیوئیدی

استفاده از داروهای افیونی برای کمردرد دلسرد کننده بوده است و به طور کلی از مصرف داروهای مخدر پرهیز می شود. درمان طولانی مدت مواد افیونی باید تنها پس از تجزیه و تحلیل دقیق صورت بگیرد. داروهای اپیوئیدی نباید بدون پیگیری منظم برای ارزیابی تاثیر و عوارض استفاده شوند.

داروهای ضد تشنج

این داروها به ویژه گاباپنتین و پره گابالین، به طور گسترده برای دردهای عصبی استفاده می شوند. برای کمردردهای مزمن و غیر رادیکولار، پرگابالین و گاباپنتین موثر نبوده اند. برای کمردرد رادیکولار مزمن، نتایج مربوط به اثربخشی متفاوت است.

ترامادول

در یک مطالعه مشخص شد که برای درمان کوتاه مدت کمردرد مزمن مفید است. و هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد که عملکرد بهبود می بخشد.

استروئیدهای سیستمیک

مطالعات متعدد موثر نبودن استروئیدهای سیستمیک برای کمردرد نشان داده است.

داروهای گیاهی

چندین داروی گیاهی در درمان کمردرد استفاده می شود. مطالعات در این زمینه معمولاً کیفیت پایینی دارند، اما به نظر می رسد چندین داروی گیاهی درد را کاهش می دهند، از جمله فلفل قرمز بصورت یک داروی موضعی، Salix alba (پوست بید سفید) و Harpagophytum procumbens (پنجه شیطان)

 داروهای موضعی

پچ های(چسب) لیدوکائین در برخی بیماران برای درمان کمردرد موثر هستند. انواع کرم‌ها و لوسیون‌ها توسط بیماران استفاده می‌شود که برخی افراد آن‌ها را مؤثر می‌دانند، این درمان‌ها با عوارض جانبی و خطر کم همراه هستند.

ورزش برای فتق دیسک کمر

ورزش درمانی فعال به روش های غیرفعال ترجیح داده می شود. تعدادی برنامه تمرین درمانی و حرکات ورزشی برای درمان فتق دیسک علامت دار وجود دارد.

• فعالیت هوازی (مانند پیاده روی، دوچرخه سواری)
• تمرینات انعطاف پذیری (مانند یوگا و کشش )
• تمرینات اکستنشن ستون فقرات (مک کنزی )‏
• تمرینات تقویتی
• تمرینات حس عمقی / هماهنگی / تعادل
• ورزش کنترل حرکت (motor control exercise; MCE)

تمرین و ورزش کنترل حرکت (motor control exercise; MCE) یک نوع متداول از ورزش های درمانی هستند که برای بیماران مبتلا به فتق دیسک علامت دار تجویز می شوند یک برنامه تقویت عضلات مرکزی سطح درد را کاهش می دهد، وضعیت عملکردی را بهبود می بخشد، کیفیت زندگی مرتبط با سلامت و استقامت عضلات تنه را در بیماران فتق دیسک کمر افزایش می دهد.

مطالعات مختلف ترکیبی از تکنیک های مختلف تمرین و حرکات ورزشی را برای فتق دیسک نشان داده است. ورزش و برنامه های ارگونومیک را باید از اجزای بسیار مهم این درمان ترکیبی در نظر گرفت.

با توجه به شواهد مبنی بر اینکه هیچ ورزشی ارجحیتی بر سایر اشکال ورزش ها ندارد، انتخاب ورزش مناسب برای کمردرد مزمن باید مبتنی بر اولویت‌های بیمار ، آموزش‌های بیمار ، هزینه و بی‌خطری آن باشد.

قوانین کلی برای انجام ورزش

• ورزش را به آرامی انجام دهید.
• انجام ورزش را با 5 بار تکرار شروع کنید و تا 10 بار تمرین افزایش دهید. بین تکرارها کاملاً استراحت کنید.
• دو بار در روز به مدت 10 دقیقه ورزش کنید.

طب سوزنی برای فتق دیسک کمر

درمان دستی فتق دیسک کمر

درمان دستی ستون فقرات منجر به تسکین کوتاه مدت درد در هنگام کمردرد حاد می شود. برای کمردرد مزمن، دستکاری اثری مشابه NSAID دارد.

تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) برای فتق دیسک کمر

درمان با TENS به تسکین درد و بهبود عملکرد و تحرک ستون فقرات لومبوساکرال کمک می کند.

ترکشن

ترکشن درمانی اثرات مثبتی بر درد، ناتوانی و SLR در بیماران مبتلا به فتق دیسک بین مهره ای دارد. یک کار آزمایی مزایای بیشتری را از افزودن کشش مکانیکی به دارو و الکتروتراپی نشان داد.

گرما درمانی

در این درمان از گرما برای افزایش جریان خون در ناحیه مورد نظر استفاده می شود. خون اکسیژن و مواد مغذی اضافی را به ناحیه می رساند و به بهبودی مشکل کمک می کند. خون همچنین محصولات جانبی زائد ناشی از اسپاسم عضلانی را حذف می کند.

سرما درمانی

اسپاسم و التهاب را در مرحله حاد کاهش می دهد.

درمان جراحی فتق دیسک کمر

در صورتی که گزینه های درمانی محافظه کارانه مانند فیزیوتراپی و داروها، درد را به طور کلی کاهش نداده یا به پایان نرسانند، ممکن است پزشک جراحی دیسک را توصیه کند. پزشکان برای تعیین روش مناسب، گزینه های جراحی را با بیماران در میان می گذارند. در جراحی سن بیمار، سلامت کلی و مسائل دیگر در نظر گرفته می شود.

ممکن است بیمار کاندید جراحی ستون فقرات شود اگر:

• درد رادیکولار فعالیت طبیعی را محدود یا کیفیت زندگی را مختل کند.
• نقایص عصبی پیشرونده مانند ضعف پا یا بی حسی ایجاد می شود.
• عملکرد طبیعی و کنترل روده و مثانه از دست برود.
• در ایستادن یا راه رفتن مشکل جدی ایجاد شود.
• دارو درمانی و فیزیوتراپی بی تاثیر باشد.

مزایای جراحی بیرون زدگی و فتق دیسک باید به دقت در برابر خطرات آن سنجیده شود. اگرچه درصد زیادی از بیماران مبتلا به فتق دیسک پس از جراحی تسکین درد قابل توجهی را گزارش می کنند.

کلام آخر

همیشه در هر کاری پیشگیری بهتر از درمان است. بیاید با انجام یک سری از کارها که برای کمر مفید می باشد برای همیشه و تا آخر عمرتان با درد کمر مواجه نشوید که درد بسیار بدی می باشد. با نرمش و فعالیت مداوم خود را برای همیشه بیمه کنید. در کلینیک توانبخشی و ارتوپدی دکتر نوری درمان دیسک کمر مبتنی بر دانش و تجربه و با نگرشی جامع در مورد درمان علائم بیمار و پیشگیری از عود آن صورت می گیرد.