پای پرانتزی

پاهای کمانی (genu varum) وضعیتی است که در آن یک یا هر دو پای فرد در زانو به سمت بیرون خم می شود. این باعث ایجاد فضای بازتر از حد معمول بین دو زانو می شود. هنگامی که فرد با پاها و مچ پاها کنار هم می ایستد، زانو ها کاملاً از هم باز می مانند. پاها ممکن است مانند یک کمانی به نظر برسد، به خصوص زمانی که راه می رود.

پاهای کمانی در نوزادان و کودکان نوپا رایج است و این وضعیت  معمولاً تا 18 ماهگی و یا 2 سالگی رفع می شود. در بیشتر موارد، پاهای کمانی به طور طبیعی با رشد کودک شروع به صاف شدن می کنند. اگر پاهای پرانتزی تا سن 3 سالگی از بین نرود، ممکن است یک علت زمینه ای مانند بیماری بلانت یا راشیتیسم وجود داشته باشد.

پاهای کمانی به دلایل مختلف ایجاد می شود. شایع ترین علت پاهای پرانتزی، وضعیتی به نام ژنوواروم فیزیولوژیک است.

• ژنواروم فیزیولوژیکی یک فرآیند رشد طبیعی است. پزشکان به این نوع پای پرانتزی، ژنوواروم فیزیولوژیک می گویند. این حالت به تدریج در حدود 18 ماهگی با رشد کودک بهبود می یابد. اگر پاهای کودک تا 2 و یا 3 سالگی صاف نشود، ممکن است یک مشکل زمینه ای وجود داشته باشد.

• بیماری بلانت، (تیبیا وارا) یک اختلال رشد است که به دلیل مشکل در صفحه رشد استخوان ساق پا کودک ایجاد می شود. بیماری بلانت در کودکان آفریقایی آمریکایی، کودکانی که اضافه وزن دارند و کودکانی که زود راه می‌ رفتند، شایع‌ تر است.
• راشیتیسم به دلیل کمبود کلسیم یا ویتامین D ایجاد می شود . کمبود این مواد مغذی مهم، استخوان‌ های کودک را نرم‌ تر و ضعیف‌ تر می‌ کند و باعث خم شدن پاهای او می‌شود. راشیتیسم در ایالات متحده بسیار نادر است، اما هنوز هم اغلب در کشورهای در حال توسعه رخ می دهد.
• آرتروز و آرتریت بیشتر در بزرگسالان موجب زانوی پرانتزی می شوند.
• کوتولگی

شایع ترین نوع کوتولگی ناشی از اختلال رشد استخوان به نام آکندروپلازی است. این اختلال می تواند باعث ایجاد پاهای پرانتزی شود.

• مشکلات استخوانی

– شکستگی هایی که به درستی بهبود نیافته اند.

– رشد غیرطبیعی استخوان ها( دیسپلازی استخوان) می تواند باعث ایجاد پاهای کمانی شود.

– بیماری پاژه یک بیماری متابولیک شایع در افراد مسن است. بر نحوه شکستن و بازسازی استخوان ها تأثیر می گذارد. این باعث می شود استخوان های بازسازی شده ضعیف تر از حد معمول شوند که می تواند باعث خمیده شدن پاها شود.

• مسمومیت با فلوراید یا سرب

عوامل خطر پای پرانتزی

در اینجا عوامل خطر اصلی برای پاهای کمانی به طور خلاصه توضیح داده شده است:

1. چاقی دوران کودکی: وزن بیش از حد می تواند به مفاصل فشار وارد کند و منجر به بیماری هایی مانند بیماری بلانت و آرتریت شود که می تواند به ایجاد پاهای کمان منجر شود.

2. راه رفتن زودهنگام (قبل از 11 ماهگی): راه افتادن در سنین پایین می تواند خطر ابتلا به بیماری بلانت را افزایش دهد، وضعیتی که می تواند باعث ایجاد پاهای کمانی شود.

3. عوامل ژنتیکی: داشتن یک عضو خانواده با پاهای کمانی ممکن است نشان دهنده یک استعداد ژنتیکی باشد که می تواند شامل شرایط دژنراتیو مانند آرتروز باشد که می تواند منجر به پاهای کمانی شود.

عوارض زانوی پرانتزی

عوارض پای پرانتزی درمان نشده عبارتند از:

• مشکل در راه رفتن و دویدن
• ناهنجاری‌ ها ، مانند تفاوت در طول پاها
• خطر ابتلا به آرتریت
• بی ثباتی زانو
• آسیب زانو

علائم پای پرانتزی

علامت اصلی پاهای پرانتزی ظاهر پاهای بیمار است. زانوهای آنها وقتی بایستند و پاها و مچ پاهایشان را کنار هم بگذارند با هم برخورد نمی کنند. این حالت در هنگام راه رفتن آشکار تر است.

پزشک متخصص معاینه فیزیکی انجام می دهد و در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد. اما اگر کودک زیر 2 سال سن دارد، احتمالاً پزشک هیچ آزمایش دیگری انجام نخواهد داد. در عوض، آنها می‌ خواهند بیمار را تحت نظر قرار دهند تا مطمئن شوند که با رشد فرزندتان،این مشکل خود به خود حل می‌شود.

اگر کودک بزرگتر از 2 سال است، پزشک ممکن است پاهای کودک را اندازه بگیرد و راه رفتن او را تماشا کند. آنها ممکن است آزمایش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس را برای مشاهده استخوان های پاها و زانوهای کودک درخواست کنند. آنها ممکن است آزمایش خون را برای تعیین اینکه آیا پاهای کمانی ناشی از شرایطی مانند راشیتیسم است یا خیر، درخواست کنند. پزشک ممکن است کودک را به یک دکتر متخصص ارتوپدی ارجاع دهد.

در بزرگسالان ارزیابی اولیه معمولاً شامل یک معاینه فیزیکی کامل است. پزشک متخصص وضعیت ایستادن بیمار را مشاهده می‌کند، دامنه حرکتی مفاصل را ارزیابی می‌کند و میزان زاویه‌دار شدن زانوها را ارزیابی می‌کند. علاوه بر این، آنها ممکن است آزمایش‌های تشخیصی مختلفی مانند اشعه ایکس یا مطالعات تصویربرداری را برای به دست آوردن درک دقیق‌تری از ناهنجاری‌های ساختاری انجام دهند.
عواملی که در ایجاد ژنوواروم در بزرگسالان نقش دارند ممکن است شامل ناهنجاری های مادرزادی، آسیب های تروماتیک یا تغییرات دژنراتیو مرتبط با افزایش سن باشد. در برخی موارد، ژنوواروم ممکن است تظاهر شرایط پزشکی زمینه ای، مانند اختلالات متابولیک یا اختلالات عصبی باشد.

پاهای کمانی در نوزادان و کودکان نوپا زیر 2 سال معمولاً خود به خود برطرف می شود. پزشک برای پیگیری، فرزند شما را تحت نظر قرار خواهد داد. هیچ درمانی در نوزادان و کودکان نوپا لازم نیست مگر اینکه شرایط شدید باشد.

کودکان بزرگتر بسته به علت بیماری می توانند برای پاهای کمانی درمان شوند. اگر پاهای کمانی بعد از 2 سالگی ادامه یابد، درمان بستگی به علت بیماری دارد. درمان ممکن است شامل کفش‌ های مخصوص، آتل‌ ها ، بریس‌ ها، گچ‌ گیری، جراحی یا درمان بیماری‌های ایجاد کننده پاهای کمانی باشد.

• بیماری بلانت درمان زودهنگام با آتل ممکن است تمام چیزی باشد که لازم است.
• راشیتیسم پزشک کودک ممکن است با افزودن ویتامین D و کلسیم به رژیم غذایی کودک، وضعیت او را درمان کند. اگر راشیتیسم به دلیل یک بیماری ژنتیکی باشد، ممکن است پزشک کودک را برای درمان به یک متخصص ژنتیک ارجاع دهد.

ورزش پای پرانتزی

تمرینات ورزشی شاید نتواند شکل پاهای کمانی را اصلاح کند، اما مطالعات نشان داده اند که ورزش و کشش عضلات اگر به طور مداوم و پیش رونده انجام شود فوایدی دارد.

ورزش همچنین بخش مهمی از حفظ سلامت کلی شما است. بسیاری از افرادی که پاهای کمانی دارند می‌توانند بدون درد یا مشکل ورزش کنند، اما مهم است که ورزش‌های مناسب را انتخاب کنید
ورزش و ورزش  پای پرانتزی می تواند به شما در مدیریت وزن، جلوگیری از مشکلات مفصلی و پیشرفت بیماری کمک کند.

جراحی پای پرانتزی

اگر با وجود درمان های اولیه، مشکل ادامه یابد، ممکن است برای جلوگیری از آسیب بیشتر و اصلاح مشکل، جراحی مورد نیاز باشد.

استئوتومی ژنوواروم یک روش جراحی است که برای درمان پاهای کمانی انجام می شود. عمل پای پرانتزی شامل بریدن گوه ای شکل بالای استخوان درشت نی(تیبیا) و تنظیم مجدد آن برای کاهش خمیدگی، با هدف بهبود هم ترازی پا و کاهش فشار روی مفصل زانو است. بیمارانی که ژنوواروم دریافت می کنند اغلب درد، مشکل در راه رفتن و افزایش خطر ابتلا به آرتروز را تجربه می کنند. استئوتومی زانو به کاهش علائم و بهبود عملکرد کلی کمک می کند.

شاید هیچ راهی برای جلوگیری از خمیده شدن پاهای کودک وجود نداشته باشد. اما ممکن است بتوانید از برخی شرایط که باعث ایجاد پاهای پرانتزی می شوند جلوگیری کنید. برای جلوگیری از راشیتیسم، مطمئن شوید که کودک شما ویتامین دی D و کلسیم کافی در رژیم غذایی خود دریافت می کند.

همانطور که کودک شروع به راه رفتن می کند، پاهای او باید شروع به صاف شدن کنند. این معمولا بین 11 تا 18 ماهگی رخ می دهد. در بیشتر موارد، این وضعیت جدی نیست و هیچ عارضه جانبی پایداری وجود ندارد. اگر پاهای فرزندتان تا ۲ سالگی صاف نشده است، با پزشک تماس بگیرید، آنها می توانند یک معاینه فیزیکی انجام دهند، شرایط زمینه ای را بررسی کنند و درمان صحیح را تعیین کنند.

سخن پایانی

اگر کودک شما زیر دو سال است پاهای کمانی دارد، معمولاً جای نگرانی نیست. اکثر نوزادان و کودکان نوپا بدون نیاز به هیچ نوع درمانی از این وضعیت خارج می شوند. در کودکان بالای دو سال، نوجوانان و بزرگسالان پای پرانتزی نیاز به پیگیری و درمان جدی دارد.