اصلاح زانوی ضربدری بدون جراحی

زانوی ضربدری به انحنای غیرطبیعی پایین پا از زانو به پایین گفته می شود به گونه ای که هنگام مماس بودن دو زانو فاصله زیادی بین پاها وجود دارد و ساق پا پاها در کنار یک خط مستقیم قرار نمی گیرند. این حالت می‌تواند باعث ایجاد فشار مضاعف در قسمت بیرونی زانو شود. برای درمان زانوی ضربدری روش های مختلفی وجود دارد که با توجه به میزان انحراف، درمان مناسب انجام میشود. کودکان به طور معمول تا سن ۱۸ ماهگی دارای زانو های ضربدری هستند اما این مشکل به طور طبیعی در طی مراحل رشد برطرف میشود. چنانچه بعد از دوسالگی زانوی بچه ها به حالت طبیعی برنگردد لازم است تا سن ۴ تا ۶ سالگی درمان مناسب صورت گیرد. زانوی ضربدری در کودکان بیشتر به دلیل مشکل چرخش پا است و باید بعد از دو سالگی کودک درمان شود ما در این مقاله در مورد اصلاح زانوی ضربدری بدون جراحی صحبت می کنیم و روش های درمانی غیر جراحی برای اصلاح زانوی ضربدری را بیان می‌کنیم تا پایان مقاله با ما همراه باشید.

علائم و نشانه های زانوی ضربدری

برای تشخیص زانوی ضربدری علائم و نشانه های زیر بیان می شود:
اگر در حالت ایستاده به پاهای کودکی که دارای زانوی ضربدری است نگاه کنید متوجه فاصله قابل توجه بین دو پا از زانو به پایین می شوید، به گونه‌ای که پاها و مچ پاها بیشتر از حالت طبیعی از یکدیگر دور هستند. فاصله اندک بین پاها و مچ باها طبیعی است و تا حدود ۱۰ سانتی متر در کودکان زیر ۴ سال مایه نگرانی نیست با این حال بهتر است به علائم و نشانه هایی که بیانگر انحراف بیشتر در پاها هستند توجه نشان دهید. فاصله بین دو مچ پا بیشتر از ۱۰ سانتی متر باشد تفاوت آشکاری بین زاویه از زانو به پایین پا ها در زمان صاف شدن زانو وجود دارد. انحراف داخل یا خارج زانو بیش از حد طبیعی است. کودک به دلیل زانوی ضربدری دارای زانو درد است. کودک به شکل غیر طبیعی راه میرود و زانوی ضربدری تنها مختص کودکان نیست بسیاری از بزرگسالان هستند که به زانوی ضربدری دچار می‌شوند. بیشتر در افراد مسن که از مشکلات مفصلی مانند آرتروز یا روماتیسم مفصلی زانو رنج می برند وجود دارد.از علائم دیگر زانوی ضربدری حالت اندامی نامناسب در موارد شدید که به تدریج تاثیر نامطلوب بر دیگر بخش های بدن مانند مفصل های ران، لگن، کمر یا پا و کف پا به جا می گذارد و در نتیجه باعث ایجاد مشکل در لگن راه رفتن می شود.

علت زانوی ضربدری

زانوی ضربدری در کودکان زیر ۷ سال رایج است و دلیل آن هم این است که وزن کودک در رشد کمی در ابتدا نامتعادل است فرایند رشد به قسمت خارجی مفصل زانو کشیده می شود. شناخت علت زانوی ضربدری برای درمان آن ضروری می باشد. با وجود اینکه زانوی ضربدری در اکثر موارد به خودی خود بدون درمان پای ضربدری اصلاح می‌شود، اما اگر پای ضربدری به خودی خود اصلاح نشود و فاصله بین پاها یک کودک بیشتر از 10 سانتی متر باشد یا زانوها متقارن بناشد احتمالاً مشکلی در رشد کودک وجود دارد از دلایل ایجاد زانوی ضربدری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• نرمی استخوان

یکی از مواردی که سلامت استخوان ها را تحت تاثیر قرار می دهد کمبود ویتامین دی میباشد، نور خورشید منبع ویتامین دی است. ویتامین دی در ماهی ، تخم مرغ مواد غذایی غنی شده و برشتوک صبحانه وجود دارد.

• کمبود ویتامین ها و مواد غذایی مغذی

ویتامین ث بسیار تاثیر بسیاری بر رشد استخوان ها و مفاصل ها دارد. کمبود این ویتامین باعث ایجاد زانوی های ضربدری میشود.

• عارضه های های ژنتیکی و ارثی

در موارد محدودی ممکن است دلیل زانوی ضربدری آسیب ها و عارضه های نادر ژنتیکی و ارثی باشد مانند سندروم کوهن باشد که در موارد متعددی همچون شادی متوسط تا شدید در یادگیری مشکلات بینایی پیشرونده اثر دارد و در موارد انگشت‌شمار مفصل های خمیده را به وجود می‌آورد و سابقه ناهنجاری های اسکلتی در خانواده نیز می‌تواند باعث زانوی ضربدری در کودکان شود. زانوی ضربدری بزرگسال ممکن است بعد از آسیب دیدگی همچون شکستگی‌های به خوبی جوش نخورده استخوان درشت نی، در اثر ابتلا به عارضه های مفصلی چون آرتروز روماتیسم مفصلی رخ دهد. آرتروز زانو نیز باعث ضربدری شدن زانو میشود. زانوی ضربدری فشار مضاعفی را به مفصل زانو وارد می کند که باعث ایجاد آرتروز زانو میشود.

چگونه زانوی ضربدری را تشخیص بدهیم؟

برای تشخیص زانوی ضربدری متخصص زانو در تهران شما را از نظر ظاهری بررسی می‌کند و شدت زانوی ضربدری را می توان با اندازه گیری فاصله بین دو پا را اندازه گیری نمود. برای اندازه گیری فاصله بین پاها به شیوه زیر عمل کنید:
کودک را به پشت بخوابانید و پاهای او را صاف کنید پس از آن زانوها را به یکدیگر بچسبانید و فاصله بین بخش داخلی دو پا را اندازه گیری نمایید. چنانچه کودک در فاصله سنین بین ۲ تا ۴ سال قرار دارد فاصله بین دو پا ۱۰ سانتی متر است حالت ضربدری معمولی طی فرایند رشد اصلاح می‌شود اما اگر فاصله بیشتر از ۱۰ سانتی متر باشد باید به پزشک متخصص مراجعه کنید. فاصله بیشتر از ۱۰ سانتی متر در کودکان بزرگتر باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد و مشخص شود که آیا کودک به عارضه ی جدیدتر مبتلا است یا خیر؟ برای تشخیص زانوی ضربدری اندازه گیری قد کودک ،تقارن زانوها، پایین کف پا، شیوه گام برداشتن کودک در منزل و تعیین الگوی راه رفتن وی نیز مورد توجه قرار می‌گیرد.

روش های درمان زانوی ضربدری

کودکان در حال رشد که انحراف زانوی آن ها ۱۰ سانتی متر یا کمتر است به طور طبیعی درمان می شود. اگر زانوی ضربدری خود به خود اصلاح نشد برنامه‌های اصلاحی باید انجام شود؛در ادامه به روش های درمانی غیر جراحی برای اصلاح زانوی ضربدری اشاره می کنیم:

بریس یا زانو بند مخصوص

بریس آرتروز شبانه زانوها را در یک زاویه درست نگهداری می کند. بریس یا زانوبند زاویه صحیح زانو را حفظ می نماید و با جلوگیری از حالت ضربدری رشد، حالت اندامی مناسب را هنگام راه رفتن یا دویدن بهبود می بخشد و در درمان زانوی ضربدری نقش موثری دارد. لذا هنگامی که شدت آن ملایم است را می‌توان با نرمش ها و تمرین های تقویتی اصلاح نمود که با هدف پایدار سازی و تنظیم مجدد زانو ها انجام می شود. در ادامه ورزش ها و حرکات اصلاحی برای اصلاح زانوی ضربدری را بیان می کنیم.

درمان زانوی ضربدری با ورزش و حرکات اصلاحی

• لانژ پهلو

برای انجام این ورزش پای ضربدری را به اندازه عرض لگن باز کنید و دمبل ها در کنار بدن نگه دارید زمان پایین نگه داشتن دمبل ها گام‌های بلندی به سمت راست بردارید در حالت قرار بگیرید که انگار می‌خواهید وزنه ها را کنار پا بگذارید. به حالت اول برگردید به سمت راست حرکت کتید و این حرکت را ۱۰ تا ۱۲ بار برای هر سمت انجام دهید.

• پلانک از پهلو

برای انجام این تمرین در ابتدا روی پهلوی راست و سپس روی پهلوی چپ خود دراز بیکشید و پاها را دراز کنید دست چپ را روی مفصل ران و لگن قرار دهید. عضله های شکم را به داخل بکشید و چند ثانیه در این حالت بمانید، مفصل های ران و زانو را از روی زمین بلند کنید این حرکت را دو یا سه بار برای هر سمت تکرار کنید.